TS EN 13374 GEÇİCİ KENAR KORUMA SİSTEMLERİ - MAMUL ÖZELLİKLERİ, DENEY METOTLARI STANDARDI KAPSAMINDA GÖZETİM

TS EN 13374’e göre bir korkuluk sistemi; ana korkuluk, ara korkuluk ve topuk levhası ya da ara koruma(çit, ağ vb.) ve topuk levhası sistemlerinden birisini içermelidir. Ana korkuluk ve topuk levhası temel gereklilik olarak belirtilirken, bu ikisinin arasında kalan açıklıktaki temel gereklilik unsuru için, ara korkuluk veya ara koruma(parmaklık, çit, güvenlik ağı vb.) sistemlerinden herhangi birisinin tercih edilebileceği belirtilmektedir.

Ara koruma sistemi olarak kullanılabilecek ağlar TS EN 1263-1 standardı gereklilikleri ile uyumlu olmalıdır. Ağ sabitlemeleri, korkuluk sınıflarının TS EN 13374 standardında yer alan korkuluk sınıfları yükleme gereklerini karşılamalıdır. Ağlar gevşekliği önleyecek şekilde gerilmelidir.

Ana Korkuluk

Ana korkuluğun herhangi bir en üst noktası ile çalışma yüzeyi arasındaki dik mesafe en az 1000 mm olmalıdır. Ana korkuluklar sürekli olmalıdır ve herhangi bir yatay boşluk 120 mm’ den az olmalıdır.

Topuk Levhası

Topuk levhasının herhangi bir en üst noktası ile çalışma yüzeyi arasındaki dik mesafe en az 150 mm olmalıdır. Topuk levhaları, çalışma yüzeyi ile arasında boşlukları önleyecek şekilde dizayn edilmelidir. Boşluk varsa bile, 20 mm çaplı bir kürenin geçemeyeceği boyutta olmalıdır.

Ara Koruma Sistemi Veya Ara Korkuluk

TS EN 13374 standardında yer alan korkuluk sistemi ve bileşenlerinin ölçüleri, Yapı İşlerinde İş sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği Ek-4 (A) Yüksekte Çalışma başlığının 6. maddesinde tanımlanan değerler ile örtüşmekle beraber, standarttaki değerlerin daha detaylı verildiği görülmektedir.

Korkuluk Sistemlerinin Sınıflandırılması

TS EN 13374 standardı kapsamında yer alan geçici korkuluk sistemleri; Sınıf A, Sınıf B ve Sınıf C olmak üzere üç ayrı sınıfta incelenmektedir:

Sınıf A

Sınıf A koruması sadece statik yüklemelerde direnç sağlar:

• Korumaya dayanmış veya korumanın yanında yürüyen bir insana destek sağlama ve,

• Korumaya doğru yürüyen veya düşen bir insanı topluca durdurma

Sınıf A, 10°’den küçük açılarda kullanılmalıdır. Korkuluk sisteminin kendisinin dikeyden çalışma yüzeyine doğru eğimi ise 15°’den fazla olmamalıdır. Eğer bir ara korkuluk varsa, boşluklar, 470 mm çaplı bir küre geçemeyecek şekilde boyutlandırılmalıdır. Eğer bir ara korkuluk yoksa veya sürekli değilse, korkuluk sistemi, 250 mm çaplı bir küre içinden geçemeyecek şekilde ölçülendirilmelidir(ara koruma sistemi) (TS EN 13374, 2013).

Sınıf B

Sınıf B koruma sadece statik yüklemelerde ve düşük dinamik etkilerde direnç sağlar:

• Korumaya dayanmış veya korumanın yanında yürüyen bir insana destek sağlama; ve

• Korumaya doğru yürüyen veya düşen bir insanı topluca durdurma;

• Eğimli bir yüzeyden yuvarlanan veya düşen bir insanı topluca durdurma (TS EN 13374, 2013).

Sınıf B geçici; 30°’den küçük açılarda düşme yüksekliği sınırlaması olmaksızın veya 60°’den küçük açılarda, iki metreden az düşme yüksekliklerinde kullanılabilir (Şekil 3).

Sınıf B korkuluk sistemlerinin eğimleri dikeyden çalışma yüzeyine doğru 15 dereceden fazla sapmamalıdır. Sınıf B korkuluk sistemi, üzerindeki herhangi bir boşluktan 250

mm çaplı bir küre geçemeyecek şekilde ölçülendirilmelidir (TS EN 13374, 2013).

Sınıf C

Sınıf C koruma, dik eğimli bir yüzeyden kayan personelin düşmesini önlemek üzere güvenlik gerekliliklerine bağlanmış, yüksek dinamik kuvvetlere direnç sağlar:

• Dik eğimli bir yüzeyden kayan veya devrilen insanı topluca durdurma (TS EN 13374, 2013).

30° ile 45° arasındaki açılarda düşme yüksekliği sınırlaması olmaksızın veya 45° ile 60° arasındaki açılarda beş metreden az düşme yüksekliklerinde kullanılabilir. Eğer açı 45° ve 60° den büyükse ve düşme yüksekliği de 5m. den fazla ise, geçici korkuluklar standart kapsamında koruma için uygun değildir. Bu tarz durumlarda, korkuluk sistemleri çalışma alanına daha fazla yaklaştırılıp düşme yüksekliği düşürülmeli veya örneğin her 2m. veya her 5m. de bir korkuluk sistemi yapılmalıdır. Sınıf C korkuluk sistemi, üzerindeki herhangi bir boşluktan 100 mm çaplı bir küre geçemeyecek şekilde ölçülendirilmelidir.

Geçici Korkuluk Sınıflarına Özgün Statik Ve Dinamik Tasarım

Gereklilikleri

Sınıf A’da dinamik yükleme gerekliliği yoktur. Standartta verilen ve bu çalışmanın devamında bahsedilecek olan statik yüklemeleri karşılaması yeterli olacaktır. Sınıf B’de statik yükleme gereklerini karşılayacak şekilde tasarlanmalıdır. Statik yükleme gereklerinin yanı sıra, çalışma yüzeyinin 200 mm üzerine kadar olan ve korkuluk boyunca devam eden herhangi bir bölgede 1100 J’luk bir kinetik enerjiyi emebilecek kapasitede olmalıdır. Daha yüksekteki parçalarda ise 500 J enerjiyi emmelidir.

Sınıf C’ de statik yükleme gerekliliği yoktur. Sınıf C, çalışma yüzeyinin 200 mm üzerine kadar olan ve korkuluk boyunca devam eden herhangi bir bölgede 2200 J’ luk bir kinetik enerjiyi emebilecek kapasitede olmalıdır. Daha yüksekte ki parçalarda ise 500 J enerjiyi emmelidir (TS EN 13374, 2013).

Standartta verilen dinamik tasarım gerekliliklerine günlük çalışma hayatından örnekler verilecek olursa:

• Sınıf B ve C korkuluk sistemlerinin, sistemin yerden 100 cm. yüksekliğindeki bir bölgesine 70 kg’ lık bir insanın 4,32 km/sa hızla çarpması durumunda veya,

• 30° eğimli bir çatıya sabitlenen Sınıf B korkuluk sisteminin, sistemin yerden 15 cm. yüksekliğindeki herhangi bir bölgesine 10 kg’ lık bir membran rulosunun 53 km/sa hızla çarpması durumunda veya,

• Sınıf C korkuluk sisteminin, sistemin yerden 19 cm. yüksekliğindeki herhangi bir bölgesine, patlayan bir basınçlı kabın 0,8 gr. ağırlığındaki manometresinin 266 km/sa hızla çarpması durumunda, darbeyi emebilecek kapasitede olması anlamına gelmektedir.

Yukarıda yer alan örneklendirmeler için tüm sürtünmeler ihmal edilmiştir.