LVD TESTİ (2014/35/EU)
(BELİRLİ GERİLİM SINIRLARI İÇİN TASARLANAN ELEKTRİKLİ EKİPMAN İLE İLGİLİ TESTLER)
Amaç:
İç pazarın işleyişini sağlarken piyasadaki elektrikli ekipmanların, insanların, evcil hayvanların ve malların sağlık ve güvenliğini üst düzeyde koruyan gerekliliklere sahip olması gerekmektedir. Bunun için 2014/35/EU direktifi kapsamında gerekliliklerin üreticiler tarafından yerine getirilmesi gereklidir. Bu noktada ilgili elektrikli ekipmanın LVD Testlerinin yapılması zorunludur.
Piyasada bulundurma ve güvenlik gerekleri:
Elektrikli ekipmanlar, ancak güvenlik konularıyla ilgili yürürlükte olan iyi mühendislik uygulamaları doğrultusunda imal edilmiş olmaları ve uygun şekilde kuruldukları, muhafaza edildikleri ve imalat amacına uygun olarak kullanıldıkları takdirde insanların, evcil hayvanların veya malların güvenliğini tehlikeye atmamaları koşuluyla piyasada bulundurulabilir. Ayrıca, LVD Testi kapsamında uygulanabilir standartlar doğrultusunda LVD testleri yapılmalıdır.
İmalatçıların yükümlülükleri:
İmalatçılar, piyasaya arz ettikleri elektrikli ekipmanın 2014/35/EU direktifinin 5 inci maddesinde belirtilen ve bu direktifin Ek-I’de açıklanan güvenlik gerekleri doğrultusunda tasarlanmasını ve imal edilmesini sağlamakla zorunludur.
İmalatçılar 2014/35/EU direktifinin Ek-III’te belirtilen teknik dosyayı düzenler ve Ek-III’teki uygunluk değerlendirme prosedürünü uygular veya uygulatır. Elektrikli ekipmanın, 2014/35/EU direktifinin 5 inci maddede belirtilen ve bu direktifin Ek-I’de açıklanan güvenlik gereklerine uygunluğunun bu direktifin Ek-III’teki uygunluk değerlendirme prosedürüyle kanıtlandığı durumlarda, imalatçılar bir AB uygunluk beyanı düzenler ve CE işaretini iliştirir.
İmalatçılar, 2014/35/EU direktifinin Ek-III’te belirtilen teknik dosyayı ve AB uygunluk beyanını elektrikli ekipmanın piyasaya arz edildiği tarihten itibaren on yıl boyunca saklar.
İmalatçılar, seri üretimin 2014/35/EU direktifine uygun olarak devam etmesini sağlayacak prosedürleri uygular. Elektrikli ekipmanın tasarımında, özelliklerinde veya uygunluğu açısından dayanak olarak alınan 2014/35/EU direktifinin 14 üncü maddesinde belirtilen uyumlaştırılmış standartlarda ve diğer teknik şartnamelerde meydana gelen değişiklikler yeterince dikkate alınır. İmalatçılar, elektrikli ekipmanın taşıdığı risklere bağlı olarak gerekli görüldüğünde, tüketicilerin sağlık ve güvenliğini korumak için piyasada bulundurulan elektrikli ekipmanın numune testlerini gerçekleştirir, incelemeleri yapar, gerekirse uygunsuz bulunan ve geri çağrılan elektrikli ekipmanlara yönelik şikâyetlerin kaydını tutar ve bu izleme faaliyetleriyle ilgili olarak dağıtıcıları bilgilendirir.
İmalatçılar, piyasaya arz ettikleri elektrikli ekipmanın; tanınmasını sağlayacak bir tip, parti veya seri numarası veya tanımlanmasını sağlayacak başka bir unsur taşıması halinde bu bilginin elektrikli ekipmanın üzerinde bulunmasını, elektrikli ekipmanın boyutunun veya yapısının buna imkân vermediği durumlarda bu bilginin elektrikli ekipmanın ambalajında veya elektrikli ekipmana eşlik eden bir belgede bulunmasını sağlar.
İmalatçılar isimlerini, tescilli ticari unvanlarını veya tescilli ticari markalarını ve ürün konusunda kendileriyle iletişime geçilebilecek adreslerini elektrikli ekipmanın üzerinde veya bunun mümkün olmadığı durumlarda elektrikli ekipmanın ambalajında veya elektrikli ekipmana eşlik eden bir belgede belirtir. İmalatçıyla iletişime geçilebilecek yalnızca bir adres gösterilir. İletişim bilgilerinin belirtilmesinde Türkçe veya nihai kullanıcıların kolayca anlayabileceği ve Bakanlığın kabul edeceği bir dil kullanılır.
İmalatçılar, talimatların ve güvenlik bilgilerinin Bakanlığın belirlediği biçimde, Türkçe olarak veya tüketiciler tarafından kolayca anlaşılan ve Bakanlıkça kabul edilen bir dilde elektrikli ekipmanla birlikte verilmesini sağlar. Söz konusu talimatlar ve güvenlik bilgileri ile tüm etiketler net, anlaşılır ve okunaklı olur.
Piyasaya arz ettikleri elektrikli ekipmanın 2014/35/EU direktifine uygun olmadığını bilen veya bilmesi gereken imalatçılar, söz konusu elektrikli ekipmanı uygun hale getirmek, geri çağırmak ve gerekirse piyasadan çekmek için acilen gerekli düzeltici önlemleri alır. Ayrıca, elektrikli ekipmanın risk oluşturduğu durumlarda imalatçılar, özellikle uygunsuzluk ve alınan tüm düzeltici önlemlerle ilgili ayrıntıları belirterek acilen Bakanlığı bilgilendirir.
İmalatçılar, Bakanlığın gerekçeli talebi üzerine elektrikli ekipmanın bu Yönetmeliğe uygunluğunu kanıtlamak için gereken tüm bilgi ve belgeyi matbu veya elektronik biçimde, Türkçe veya Bakanlığın kabul edeceği bir dilde Bakanlığa sunar. Bakanlığın talebi üzerine imalatçılar, piyasaya arz ettikleri elektrikli ekipmandan doğan riskleri ortadan kaldırmak için alınan her türlü önlemle ilgili olarak Bakanlık ile işbirliği yapar.
Elektrikli Ekipmanın Uygunluğu:
Uyumlaştırılmış standartlara uygunluk varsayımı
Avrupa Birliği Resmî Gazetesi’nde referans numaraları yayımlanmış uyumlaştırılmış standartlara (veya bunlara karşılık gelen Uyumlaştırılmış Türk Standartlarına) veya bunların ilgili bölümlerine uygun olan ürünlerin, bu standartlar veya ilgili bölümleri kapsamında 2014/35/EU direktifinin Ek-I’de belirtilen temel gereklere uygun olduğu varsayılır. Ayrıca, bu standartlar doğrultusunda LVD Testlerinin yapılması gerekmektedir.
Uyumlaştırılmış standardın hazırlanıp yayımlanmadığı durumda, Uluslararası Elektroteknik Komisyonu (IEC) tarafından hazırlanıp Avrupa Birliği Resmî Gazetesi’nde yayımlanan uluslararası standardın güvenlik hükümlerine uygun olan elektrikli ekipmanın 2014/35/EU direktifinin 5 inci maddede belirtilen ve 2014/35/EU direktifinin Ek-I’de açıklanan güvenlik gereklerine uygun olduğu varsayılır.
Belirtilen standartların bulunmadığı durumda ve Türkiye’de aranılan güvenlik seviyesine eşit bir güvenlik sağlaması halinde, üretildiği Avrupa Birliği üyesi ülkede uygulanan standardın güvenlik hükümlerine uygun olan elektrikli ekipmanın 2014/35/EU direktifinin 5 inci maddede belirtilen ve Ek-I’de açıklanan güvenlik gereklerine uygun olduğu varsayılır.
AB uygunluk beyanı
AB uygunluk beyanı, 2014/35/EU direktifinin 5 inci maddede belirtilen ve 2014/35/EU direktifinin Ek-I’de açıklanan temel gereklerin yerine getirildiğini belirtir.
AB uygunluk beyanı, 2014/35/EU direktifinin Ek-IV’de belirtilen model yapıya sahiptir, 2014/35/EU direktifinin Ek-III’de düzenlenen Modül A’da belirtilen unsurları içerir ve sürekli güncellenir. AB uygunluk beyanının başka dillerde düzenlendiği durumlarda, beyan Türkçeye de çevrilir.
Elektrikli ekipmanın, AB uygunluk beyanı gerektiren birden fazla teknik mevzuata tabi olması durumunda, ilgili tüm teknik mevzuatın gerekliliklerinin yerine getirildiğine dair tek bir AB uygunluk beyanı düzenlenir. Söz konusu beyan, teknik düzenlemenin adını, yayım tarihini ve referans numarasını içerir.
İmalatçı, AB uygunluk beyanını düzenleyerek elektrikli ekipmanın 2014/35/EU direktifinin belirtilen gerekliliklere uygun olduğuna dair sorumluluğu üstlenmiş olur.
CE işaretinin genel ilkeleri
CE işareti, 16/12/2011 tarihli ve 2011/2588 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan “CE” İşareti Yönetmeliğinde belirtilen ilkelere tabidir. Bu işaretin kullanılması için 2014/35/EU direktifi kapsamında teknik dosya, uygunluk beyanı ve LVD Test hizmetlerinin gerçekleştirilmesi gereklidir.
LVD Test Hizmeti:
Aşağıda belirtilen standartlar kapsamında LVD Test Hizmetleri Astor Mayer tarafından gerçekleştirilmektedir.
EN 60204-1 Makinelerde güvenlik - Makinelerin elektrik donanımı - bölüm 1: Genel kurallar
EN 60335-1 Güvenlik kuralları - Ev ve benzeri yerlerde kullanılan elektrikli cihazlar için - Bölüm 1: Genel kurallar
EN 61439-1 Alçak gerilim anahtarlama ve kontrol düzeni donanımları - Bölüm 1: Genel kurallar
EN 60598-1 Aydınlatma armatürleri - Bölüm 1: Genel kurallar ve deneyler
IEC 60755 Artık akımla çalışan koruyucu düzenler-Genel kurallar
EN 62368-1 Audio/video, bilgi ve iletişim teknolojileri donanımı - Bölüm 1: Güvenlik kuralları
EN 61558-1 Transformatörlerin, reaktörlerin, güç kaynağı ünitelerinin ve bunların kombinasyonlarının güvenliği - Bölüm 1: Genel kurallar ve deneyler
EN 62841-1 Elektrik motoruyla çalışan elde tutulan aletler, taşınabilir aletler ve çim ve bahçe makinaları - Güvenlik – Bölüm 1: Genel kurallar
EN 61010-1 Ölçme, kontrol ve laboratuvarda kullanılan elektriksel donanım için güvenlik kuralları - Bölüm 1: Genel kurallar
EN 60670-1 Kutular ve mahfazalar - Ev ve benzeri yerlerdeki sabit elektrik tesisatlarında kullanılan elektriksel amaçlı yardımcı donanım için - bölüm 1: Genel kurallar
EN 61386-1 Boru sistemleri - Kablo tesisi için - Bölüm 1: Genel özellikler
EN 50085-1 Donanımlı kablo kanalı sistemleri ve kablo kanal sistemleri - elektrik tesisatları için - Bölüm 1: Genel özellikler
LVD Testleri Kapsam:
Aşağıda belirtilen standartlar kapsamında Elektriksel Güvenlik testleri-LVD Testleri gerçekleştirilmektedir.
EN 60204-1standardı kapsamında, çalışır durumdayken elle taşınamayan makinelere (koordineli biçimde birlikte çalışan makineler grubu dâhil) ait elektrik, elektronik ve programlanabilir elektronik donamlarının ve sistemlerinin uygulamaları LVD Testine tabii tutulur.
Makinelerde Güvenlik- Makinelerin Elektrik Donanımı (Teçhizatı); Endüstriyel/Sanayi Tipi Makineler ve Uygulamaları Elektrik Donanımı (Teçhizatı); Yarı tamamlanmış (Kısmen tamamlanmış) Makineler-Elektrik Donanımı (Teçhizatı) ve Elektrikli Cihazlar da EN 60204-1 standardı kapsamın Tüm Güvenlik Deneyleri (LVD Testleri) gerçekleştirilmektedir.
EN 60335-1 standardı kapsamında, tek fazda 250 V’u diğerlerinde 480 V’u aşmayan beyan geriliminde çalışan, ev ve benzeri yerlerde ve ticari amaçlar için kullanılan elektrikli cihazların güvenlik testleri gerçekleştirilmektedir. Bu testler LVD test hizmeti kapsamında olup, EN 60335-1 standardı gerekliliklerine göre değerlendirilmektedir.
- Batarya ile çalışan cihazlar ve diğer d.a. ile beslenen cihazlar EN 61558-1 standardıın kapsamı içindedir.
- Ev ve benzeri yerler için olan cihaz örnekleri, ev ve benzeri yerlerdeki tipik ev hizmetleri için kullanılan ve ayrıca aşağıdaki tipik ev hizmetleri içinde uzman olmayan kişiler tarafından kullanılan cihazlardır.
- Ev ve benzeri ortamı, konut ve bunlarla ilgili binaları, bahçeleri, vb. ihtiva eder.
Dükkanlarda, küçük sanayi iş yerlerinde ve çiftliklerde uzman veya eğitilmiş kişiler tarafından kullanılması amaçlanmış cihazlar ile meslekten olmayan kişiler tarafından ticari kullanım olarak beyan edilen cihazlar ve makineler EN 61558-1 standardıın kapsamındadır.
EN 61439-1 standardı, nominal voltajın 1000 V AC (1000 Hz'yi aşmayan frekanslarda) veya 1500 V DC altında olduğu muhafazalar için geçerlidir. LVD Test hizmetleri kapsamında tüm elektriksel güvenlik testleri gerçekleştirilmektedir.
EN 61439-1 standardı, aşağıdaki gibi ilgili Montaj standardının gerektirdiği durumlarda alçak gerilim anahtarlama ve kontrol tertibatları (MONTAJLAR) için geçerlidir:
- a.c. durumunda nominal gerilimi 1000 V'u geçmeyen MONTAJLAR veya d.c durumunda 1500 V;
- muhafazalı veya muhafazasız sabit veya hareketli DONANIMLAR;
- Elektrik enerjisinin üretimi, iletimi, dağıtımı ve dönüşümü ile bağlantılı olarak ve elektrik enerjisi tüketen ekipmanın kontrolü için amaçlanan MONTAJLAR;
- Özel hizmet koşullarında, örneğin gemilerde, raylı araçlarda, patlayıcı ortamlardaki teçhizatlarda ve ev içi uygulamalarda (vasıfsız kişiler tarafından çalıştırılan) kullanılmak üzere tasarlanmış MONTAJLAR, ilgili özel gerekliliklere uyulması şartıyla;
- Makinelerin elektrik ekipmanları için tasarlanmış MONTAJLAR. Bir makinenin parçasını oluşturan MONTAJLAR için tamamlayıcı gereklilikler IEC 60204 serisi kapsamındadır.
EN 60598'in bu Bölüm 1'i, 1000 V'a kadar besleme voltajlarından çalıştırma için elektrik ışık kaynaklarını içeren armatürler için genel gereksinimleri belirtir. EN 60598-1 standardının gereksinimleri ve ilgili testleri şunları kapsar: sınıflandırma, işaretleme, mekanik yapı, elektrik yapısı ve fotobiyolojik güvenlik.
EN 60598-1 standardı içeriğinde LVD test hizmeti olarak elektrik yapısı değerlendirilmektedir.
IEC 60755 standardı, alternatif akımda beyan gerilimleri 440 Voltu aşmayan ve beyan akımı 200 Amperi aşmayan, esas olarak elektrik çarpması tehlikesine karşı öngörülen artık akımla çalışan koruyucu düzenleri (artık akım düzeni denilecektir) kapsamaktadır.
IEC 60755 standardı;
− Artık akımı (Araştırma: Artık akımın varlığının sezilmesi fonksiyonudur) referans değeri (Değerlendirme: Araştırılan artık akım belirli bir referans değeri aştığında artık akım düzenine çalışma imkânı verilmesi fonksiyonudur.) ile karşılaştırılmalı şekilde inceleyerek aynı anda işlemini gerçekleştiren ve artık akım, referans değeri aştığında (Kesme (Açma): Artık akım düzeninin ana kontaklarının otomatik olarak kapalı konumdan açık konuma getirilmesi, böylece içinden geçen akımın/akımların kesilmesi fonksiyonudur) korunan devreyi açan düzenlere,
− Her biri yukarıdaki fonksiyonlardan birini veya ikisini gerçekleştiren ancak her üç fonksiyonu birlikte meydana getirecek şekilde etki yapan düzenler topluluğuna, uygulanır.
Ayrılmaz bir bütün olarak aşırı akımdan koruma bulunsun veya bulunmasın, yukarıdaki üç fonksiyondan sadece bir veya ikisini yerine getirmesi öngörülen artık akım düzenleri için tamamlayıcı veya özel kurallar gerekir.
IEC 60755 standardı ile ilgili elektriksel güvenlik testlerini LVD Test Hizmetleri kapsamında gerçekleştirilmektedir.
EN 62368'in bu bölümü, ses, video, bilgi ve iletişim teknolojisi alanındaki elektrikli ve elektronik ekipmanın ve nominal gerilimi 600 V'u geçmeyen iş ve ofis makinelerinin güvenliği için geçerlidir. En 62368-1 standardı kapsamındaki ekipman örnekleri EN 61558-1 standardıın Ek A kısmında verilmiştir. 600 V'luk bir anma geriliminin, 400/690 V olarak sınıflandırılan ekipmanı içerdiği kabul edilir.
EN 62368-1 standardı ile ilgili LVD Test Hizmetleri kapsamında elektriksel güvenlik deneylerinin tümü gerçekleştirilmektedir.
EN 50085-1 standardı, elektriksel ve/veya haberleşme sistem tesisatlarındaki yalıtılmış iletkenlerin, kabloların ve mümkün olabilen diğer elektriksel cihazların tesis edilmesi ve gerekli olduğu durumda elektriksel koruma nedeniyle ayrılması için amaçlanmış donanımlı kablo kanalı sistemleri (CTS) ve kablo kanal sistemleri (CDS) için olan özellikleri ve deneyleri kapsar. Bu tesisatların en yüksek gerilimi 1000 V a.a. ve 1500 V d.a’dır. EN 50085-1 standardı ile ilgili LVD Testleri gerçekleştirilmektedir.
EN 50085-1 standardı, diğer standardların kapsamında bulunan boru sistemlerine, kablo ray sistemlerine, kablo merdiven sistemlerine, güç izleme sistemlerine veya teçhizatlarına uygulanmaz.
EN 50085-1 standardı ile ilgili LVD testleri, ilgili özellikler için EN 50085-2 seri standardı ile birlikte kullanılmaktadır.
IEC 1386'nın bu bölümü, elektrik tesisatlarında veya 1000 V ac ve / veya 1500 V dc'ye kadar iletişim sistemlerinde yalıtımlı iletkenlerin ve / veya kabloların korunması ve yönetimi için kablo kanalları ve kablo boru bağlantı parçaları dahil olmak üzere kablo kanalı sistemleri için gereksinimleri ve testleri belirtir.
Bu standart, sistemi sonlandıran dişli ve dişli olmayan girişler dahil olmak üzere metalik, metalik olmayan ve kompozit kanal sistemleri için geçerlidir. Bu standart aşağıdakiler için geçerli değildir:
IEC 670 kapsamına giren muhafazalar ve bağlantı kutuları.
NOTLAR
1- Bazı kanal sistemleri de tehlikeli atmosferlerde kullanıma uygun olabilir. Daha sonra, ekipmanın bu tür koşullarda kurulması için gerekli olan ekstra gereklilikler dikkate alınmalıdır.
2- Topraklama iletkenleri yalıtımlı olabilir veya olmayabilir.
EN 61558-1 standardı; güç transformatörleri, güç kaynakları, reaktörler ve benzeri ürünlerin elektrik, ısıl ve mekanik güvenlik gibi güvenlikle ilgili hususlarını kapsamaktadır.
EN 61558-1 standardı ile ilgili LVD testleri, ilgili özellikler için bu standardın atıf standartları dikkate alınarak elektriksel güvenlik testleri gerçekleştirilir.
EN 62841 standardı, elektrikli motorla çalıştırılan veya manyetik olarak çalıştırılan güvenlik ile ilgilidir:
- el aletleri (IEC 62841-2);
- taşınabilir araçlar (IEC 62841-3);
- çim ve bahçe makineleri (IEC 62841-4).
Nominal voltaj, tek fazlı a.c. veya d.c. aletler için 250 V'tan ve üç fazlı a.c. aletler için 480 V'den fazla değildir. Nominal giriş 3 700 W'tan fazla değildir.
EN 62841 standardı ile ilgili LVD Test hizmetleri kapsamında tüm elektriksel güvenlik testleri gerçekleştirilmektedir.
EN 61010-1 standardı, aşağıda belirtilen elektriksel donanım tipleri ve bunların aksesuarları (kullanılmalarının ön görüldüğü her yerde) için genel güvenlik kurallarını belirler:
a) Elektriksel deney ve ölçme donamı
Elektriksel deney ve ölçme donamı, bir veya birden fazla elektriksel veya fiziksel büyüklükleri
elektromanyetik düzenler vasıtasıyla deneye tabi tutan, ölçen, gösteren veya kaydeden ve ayrıca
işaret üreteçleri, ölçme standartları, laboratuarda kullanılan güç kaynakları, dönüştürücüler, vericiler, vb gibi ölçme yapmayan donanımdır.
b) Elektriksel endüstriyel işlem-kontrol donanımı
Elektriksel endüstriyel işlem-kontrol donanımı, elle ayarlama, yerel veya uzaktan programlama suretiyle veya bir veya birden fazla giriş değişkeni vasıtasıyla belirlenen her bir değer ile, bir veya daha fazla çıkış büyüklüğünü belirtilen değerlere göre kontrol eden donanımdır.
c) Elektriksel laboratuvar donanımı
Elektriksel laboratuvar donanımı, malzemeleri ölçen, gösteren, görüntüleyen, muayene eden veya
analiz eden veya malzeme hazırlamak için kullanılan donanım olup, yapay ortamda tanı (IVD)
amacıyla kullanılan donanımı da içerir. Bu donanım, ayrıca laboratuvarlar dışındaki alanlarda da kullanılabilir. Bunlara ait örnekler, evlerde kullanılacak otomatik deney yapan IVD donanımını ve taşıma sırasında kişi veya malzemeyi kontrol etmek için kullanılacak muayene amaçlı donanımı içerir.
EN 61010-1 standardı kapsamına giren tüm cihazlarda LVD Test hizmetleri kapsamında elektriksel güvenlik testleri gerçekleştirilmektedir.
EN 60670-1 standardı, ev veya benzeri yerlerdeki sabit elektrik tesisatlarında, bina içinde veya bina dışında kullanılması amaçlanan, beyan gerilimi 1000 V a.a. ve 1500 V d.a.’yı aşmayan elektriksel amaçlı yardımcı donanım için kullanılan kutuları, mahfazaları ve mahfazaların bölümlerini kapsamaktadır.
Özel tip kutular ve mahfazalar ile ilgili kurallar IEC 60670 standard serisinin ilgili 2 nci Bölümlerinde verilmiştir.
EN 60670-1 standardına uygun olan kutular ve mahfazalar, normal olarak 25°C’yi aşmayan, ancak ara sıra 35°C’ye ulaşan ortam sıcaklıklarında kullanıma elverişlidir.
Donanımın ayrılmaz bir bölümü olan ve donanımı dış etkilere (örneğin, mekanik darbe, katı cisimler veya su vb. girişi) karşı koruyan bir kutu veya mahfaza, bu tür bir donanıma ait ilgili standardın kapsamındadır.
EN 60670-1 standardı aşağıdakileri kapsamaz :
- Tavan rozasları,
- Aydınlatma armatür taşıyıcı birleştirme elemanları,
- IEC 61084'e uygun, özellikle kablo taşıma ve kanal sistemleri için kullanılmak üzere tasarlanan ve bu
sistemlerin dışında monte edilmesi amaçlanmayan kutular, mahfazalar ve mahfazaların bölümleri.
Mahfazanın her bir bölümü, normal kullanımdaki gibi monte edilerek tesis edildiğinde mahfaza, kapatılmış bölümlerde yeterli elektriksel ve mekanik korumayı sağlayacak ve kullanıcı veya çevresindekiler için tehlikeyi önleyecek şekilde tasarlanmış ve imal edilmiş olmalıdır. EN 60670-1 Standardı kapsamında LVD Testleri gerçekleştirilmekte olup, testler elektriksel güvenlik deneylerini içermektedir.