ISO 45001 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ

Genel Bilgiler

Bir kuruluş çalışanlarının ve faaliyetlerinden etkilenmesi mümkün olan diğerlerinin iş sağlığı ve güvenliğinden sorumludur. Bu sorumluluk bu kişilerin bedensel ve zihinsel sağlıklarının desteklenmesi ve korunmasını da kapsar.

Bir ISO 45001:2018 İSG yönetim sisteminin uygulamaya konulmasındaki amaç, kuruluşun güvenli ve sağlıklı iş yerleri sağlamasına imkân vermesi, çalışmaya bağlı yaralanma ve hastalıkların engellenmesi ve İSG performansını sürekli olarak geliştirilmesidir.

ISO 45001:2018 İSG yönetim sisteminin amacı

Bir ISO 45001:2018 İSG yönetim sisteminin amacı, İSG risk ve fırsatlarını yönetecek çerçeveyi sağlamaktır. ISO 45001:2018 İSG yönetim sisteminin amacı ve beklenen çıktıları çalışanlarda çalışmaya bağlı yaralanma ve hastalıkların engellenmesi ve güvenli ve sağlıklı iş yerlerinin sağlanmasıdır. Bundan dolayı kuruluşun, tehlike ve İSG risklerini, etkili önleyici ve koruyucu tedbirler almak suretiyle ortadan kaldırması son derece önemlidir.

ISO 45001:2018 İSG yönetim sistemi aracılığıyla bu tedbirler kuruluş tarafından uygulandığında, kuruluşun İSG performansı gelişir. ISO 45001:2018 İSG yönetim sistemi İSG performansını arttıracak fırsatlar karşısında erken faaliyete geçebiliyorsa daha etkili ve verimli olur.

ISO 45001:2018 İSG yönetim sistemi kurmak, bir kuruluşa İSG risklerini yönetmek ve İSG performansını geliştirmek imkânını verir. ISO 45001:2018 İSG yönetim sistemi bir kuruluşun yasal ve başka şartları yerine getirmesine yardımcı olur.

Başarı etkenleri

ISO 45001:2018 İSG yönetim sisteminin benimsenmesi, kuruluşun stratejik ve işleyiş ile ilgili bir kararıdır. ISO 45001:2018 İSG yönetim sisteminin başarısı liderliğe ve kuruluşun her kademe ve işlevinin bağlılığına ve katılımına dayanır.

Bir ISO 45001:2018 İSG yönetim sisteminin kurulması ve yürütülmesi, bu sistemin etkililiği ve beklenen çıktılara ulaşması aşağıdakileri de içerebilen bazı temel etkenlere bağlıdır:

a) üst yönetimin liderliği, adanmışlığı, sorumluluğu ve hesap verebilirliği;

b) üst yönetim, İSG yönetim sisteminin beklenen sonuçlarını destekleyen bir kuruluş kültürünü

geliştirmeli, yönetmeli ve teşvik etmelidir;

c) iletişim;

f) çalışanların ve varsa, çalışan temsilcilerinin katılımı ve onlara danışılması;

e) sürdürülmesini sağlayacak gerekli kaynakların tahsis edilmesi;

f) kuruluşun genel stratejik hedefleri ve doğrultusu ile uyumlu İSG politikaları;

g) tehlikelerin tanınmasını, İSG risklerinin kontrol edilmesini ve İSG fırsatlarından yararlanılmasını sağlayacak etkili proses(ler);

h) İSG performansını geliştirmek için İSG yönetim sisteminin devamlı olarak performans değerlendirilmesinin yapılması ve izlenmesi;

i) ISO 45001:2018 İSG yönetim sisteminin şartlarının kuruluşun iş proseslerine entegrasyonu;

J) kuruluşa özgü tehlikeleri, İSG risklerini ve İSG fırsatlarını dikkate alan İSG politikaları ile aynı doğrultudaki İSG hedefleri;

k) yasal şartlar ile diğer şartlara uygunluk.

ISO 45001:2018 standardının başarılı bir şekilde uygulandığının gösterilmesi, bir kuruluş tarafından çalışanlara ve ilgili diğer taraflara etkili bir İSG sisteminin devrede olduğunun güvencesinin verilmesi için kullanılabilir.

Bununla birlikte, ISO 45001:2018' in benimsenmesi kendi başına, işe dayalı yaralanmalar ve hastalıkların önlenmesini, güvenli ve sağlıklı iş yerlerinin sağlanmasını ve yükseltilmiş bir İSG performansını garanti etmez.

Ayrıntılandırma düzeyi, karmaşıklık, dokümante edilmiş bilginin düzeyi ve bir kuruluşun ISO 45001:2018 İSG yönetim sisteminin başarılı olmasını temin edecek gerekli kaynaklar, aşağıda verilenler gibi bir takım etkenlere bağlıdır:

— kuruluşun bağlamı (ör. çalışan sayısı, büyüklük, coğrafya, kültür, yasal şartlar ve diğer şartlar);

— ISO 45001:2018 İSG yönetim sisteminin kapsamı;

— kuruluşun faaliyetlerinin doğası ve buna bağlı İSG riskleri.

Planla-uygula-kontrol et-önlem al çevrimi

Bu dokümanda uygulanan ISO 45001:2018 İSG yönetim sistemi yaklaşımı Planla-Uygula-Kontrol et-Önlem al (PUKÖ) anlayışı üzerine kurulmuştur.

(PUKÖ) anlayışı kuruluşlar tarafından devamlı ilerlemeyi sağlamak için kullanılan yinelemeli bir prosestir. Bu proses bir yönetim sistemine ve onun her bir öğesine aşağıdaki gibi uygulanabilir:

a) Planla: İSG riskleri ve İSG fırsatları ile diğer riskler ve diğer fırsatları değerlendir ve sapta, kuruluşun İSG politikasına uygun şekilde sonuçlar almayı sağlayacak İSG hedeflerini ve gerekli prosesleri belirleme;

b) Uygula: Planlandığı şekilde prosesleri uygula;

c) Kontrol et: İSG politikası ve İSG hedeflerine göre faaliyet ve prosesleri izle ve ölç ve sonuçları raporla;

d) Önlem al: Beklenen sonuçlara ulaşmak üzere İSG performansını devamlı iyileştirmek için gerekli önlemleri al.

ISO 45001, kuruluşların işe dayalı yaralanma ve hastalıkları önleyerek sağlıklı çalışma ortamları sağlaması ile birlikte önceden önlem alarak İSG performanslarını arttırmalarına imkân vermek amacıyla bir iş sağlığı ve güvenliği yönetim sisteminin (İSG) şartlarını belirtir ve bu sistemin kullanımı için rehberlik yapar.

ISO 45001, iş sağlığı ve güvenliğini arttırmak, tehlikeleri ortadan kaldırmak ve (sistem kusurları dahil) İSG risklerini en aza indirgemek, İSG fırsatlarından yararlanmak ve faaliyetlerine dayalı İSG yönetim sistemi uyumsuzluklarını ele almak amacıyla bir İSG yönetim sistemi kurmak, uygulamak ve yürütmek isteyen her kuruluş için geçerlidir.

Bu doküman kuruluşlara İSG yönetim sisteminin beklenen çıktılara ulaşması konusunda yardımcı olur.

Kuruluşun İSG politikasına uygun olarak, İSG yönetim sisteminin beklenen çıktıları arasında şunlar sayılabilir:

a) İSG performansının devamlı gelişmesi;

b) yasal ve diğer şartların yerine getirilmesi;

c) İSG hedeflerine ulaşılması.

ISO 45001; büyüklüğü, türü ve faaliyetlerinden bağımsız olarak her kuruluş için geçerlidir. ISO 45001:2018, kuruluşun faaliyet koşulları ve çalışanlarının ve diğer ilgili tarafların ihtiyaç ve beklentileri gibi etkenleri de dikkate alarak kuruluşun kontrolündeki İSG riskleri için geçerlidir.

Bu doküman ne İSG performansı için belirli ölçütler saptar ne de ISO 45001 İSG yönetim sistemi tasarımı konusunda kural koyar.

ISO 45001 bir kuruluşun İSG yönetim sistemi sayesinde çalışanın iyiliği/refahı gibi sağlık ve güvenlik ile ilgili diğer unsurları da entegre etmesine imkân verir.

ISO 45001, çalışanlarla veya diğer bağlantılı taraflarla ilgili risklerden öte ürün güvenliği, mal hasarı veya çevresel etkiler gibi konuları ele almaz.

ISO 45001' in tümü veya bir kısmı iş sağlığı ve güvenliği yönetimini sistematik olarak iyileştirmek amacıyla kullanılabilir. Ancak, ISO 45001 standardının tüm şartları bir kuruluşun İSG yönetim sistemine dahil edilerek istisnasız olarak yerine getirilmediği sürece ISO 45001 standardına uygunluk talepleri kabul edilemez.