استاندارد ISO 14064-1 و راستی‌آزمایی ردپای کربن

استاندارد ISO 14064-1 مجموعه‌ای از راهنماهای بین‌المللی است که برای اندازه‌گیری و گزارش‌دهی انتشار و حذف گازهای گلخانه‌ای (GHG) توسط سازمان‌ها طراحی شده است. این استاندارد بخشی از یک خانواده بزرگ‌تر از استانداردها می‌باشد که شامل ISO 14064-2 با تمرکز بر راستی‌آزمایی در سطح پروژه و ISO 14064-3 با تمرکز بر اظهارنامه‌های اشخاص ثالث می‌باشد.

ISO 14064-1 اصول و الزامات لازم برای برنامه‌ریزی، توسعه و گزارش‌دهی موجودی گازهای گلخانه‌ای توسط سازمان‌ها را فراهم می‌کند و به سازمان‌ها در موارد زیر کمک می‌نماید:

• محاسبه ساختاریافته و منسجم انتشار گازهای گلخانه‌ای

• ایجاد چارچوبی برای شناسایی و اجرای پروژه‌های کاهش انتشار

• گزارش‌دهی شفاف و روشن داده‌های انتشار گازهای گلخانه‌ای

این استاندارد مبتنی بر اصل مسئولیت‌پذیری سازمان‌ها در قبال انتشار گازهای گلخانه‌ای است. استانداردی داوطلبانه است اما به طور گسترده توسط سازمان‌هایی در تمامی اندازه‌ها و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مزایای استفاده از استاندارد ISO 14064-1:

• قابلیت اعتماد: این استاندارد در سطح بین‌المللی شناخته شده است و اعتبار سازمان را نزد ذی‌نفعان افزایش می‌دهد.

• یکپارچگی: چارچوبی یکسان برای اندازه‌گیری و گزارش‌دهی فراهم می‌کند و امکان مقایسه داده‌های بین سازمان‌ها را می‌دهد.

• کارایی: به ساده‌سازی فرآیندهای گزارش‌دهی گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند و باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود.

• شفافیت: الزامات افشای داده‌های انتشار باعث افزایش شفافیت و پاسخگویی می‌شود.

• مدیریت ریسک: سازمان‌ها را در شناسایی و مدیریت ریسک‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی یاری می‌کند.

استاندارد ISO 14064-1 چارچوبی بین‌المللی و معتبر برای محاسبه، مدیریت و گزارش‌دهی انتشار گازهای گلخانه‌ای در سازمان‌ها فراهم می‌آورد. این استاندارد به سازمان‌ها کمک می‌کند تا ردپای کربن خود را شناسایی کرده و برای کاهش آن راهبردهایی تدوین نمایند.

راستی‌آزمایی توسط شخص ثالث چیست؟

راستی‌آزمایی توسط شخص ثالث فرآیندی ارزیابانه است که توسط یک نهاد مستقل انجام می‌شود. در این فرآیند، انطباق موجودی گازهای گلخانه‌ای یک سازمان با الزامات استاندارد ISO 14064-1 بررسی می‌شود. به عبارتی، صحت و اعتبار محاسبات انتشار انجام‌شده توسط سازمان مورد تأیید قرار می‌گیرد.

اهمیت راستی‌آزمایی شخص ثالث:

• قابلیت اعتماد: صحت داده‌های انتشار را تأیید کرده و اعتماد ذی‌نفعان را جلب می‌کند.

• شفافیت: اطمینان می‌دهد که تلاش‌های کاهش انتشار به طور شفاف گزارش می‌شوند.

• بازار کربن: در برخی بازارهای کربن، راستی‌آزمایی توسط شخص ثالث الزامی است.

• اهداف پایداری: به سازمان‌ها در دستیابی به اهداف پایداری کمک می‌کند.

مراحل معمول در فرآیند راستی‌آزمایی توسط شخص ثالث:

1. برنامه‌ریزی: تعیین دامنه، مدت و روش‌شناسی راستی‌آزمایی

2. جمع‌آوری و تحلیل داده: بررسی داده‌های انتشار سازمان

3. بازدید میدانی: بازدید از تأسیسات برای بررسی صحت داده‌ها

4. گزارش‌دهی: ارائه گزارش جامع از نتایج راستی‌آزمایی

مزایای راستی‌آزمایی شخص ثالث:

• استقلال: توسط یک نهاد بی‌طرف انجام می‌شود و اعتبار بیشتری دارد.

• تخصص: راستی‌آزمایان افراد متخصص در زمینه محاسبه و ارزیابی انتشار گازهای گلخانه‌ای هستند.

• پذیرش بین‌المللی: استاندارد ISO 14064-1 در سراسر جهان پذیرفته شده است.

راستی‌آزمایی بر اساس ISO 14064-1 گامی حیاتی برای افزایش اعتماد و شفافیت در تلاش‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای سازمان‌هاست و به آن‌ها در دستیابی به اهداف پایداری و جلب اعتماد ذی‌نفعان کمک می‌کند.

راستی‌آزمایی ردپای کربن

ردپای کربن چیست؟
ردپای کربن، مجموع مقدار گازهای گلخانه‌ای است که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم توسط یک فرد، محصول، خدمت یا سازمان به جو زمین منتشر می‌شود. این گازها عمدتاً در نتیجه سوزاندن سوخت‌های فسیلی به وجود می‌آیند و یکی از عوامل اصلی گرم شدن زمین هستند. ردپای کربن معمولاً به صورت معادل دی‌اکسید کربن (CO2e) بیان می‌شود.

راستی‌آزمایی ردپای کربن چیست؟
راستی‌آزمایی ردپای کربن فرآیندی است که در آن میزان ردپای کربن یک محصول، خدمت یا سازمان بر اساس یک استاندارد و روش‌شناسی مشخص توسط یک نهاد مستقل سوم بررسی و تأیید می‌شود. این فرآیند، اعتبار و شفافیت داده‌های ردپای کربن را تضمین می‌کند.

اهمیت راستی‌آزمایی ردپای کربن

شفافیت: راستی‌آزمایی ردپای کربن اطلاعاتی قابل اعتماد و تأییدشده درباره عملکرد زیست‌محیطی یک سازمان ارائه می‌دهد.
قابلیت اعتماد: ارزیابی توسط یک نهاد مستقل سوم، صحت و یکپارچگی داده‌های ردپای کربن را تضمین می‌کند.
پایداری: این فرآیند به سازمان‌ها در تصمیم‌گیری بهتر برای کاهش انتشار و دستیابی به اهداف پایداری کمک می‌کند.
مزیت رقابتی: ردپای کربن پایین برای مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران اهمیت فزاینده‌ای دارد. راستی‌آزمایی ردپای کربن به سازمان‌ها در کسب مزیت رقابتی کمک می‌کند.
انطباق قانونی: در برخی صنایع، گزارش‌دهی و راستی‌آزمایی ردپای کربن می‌تواند الزامی قانونی باشد.

فرآیند راستی‌آزمایی ردپای کربن

1. تعیین دامنه: مرزهای محصول، خدمت یا سازمان مورد راستی‌آزمایی مشخص می‌شود.

2. جمع‌آوری داده‌ها: تمام فعالیت‌های مؤثر بر ردپای کربن و داده‌های مرتبط (مصرف انرژی، تولید زباله، سفرها و غیره) جمع‌آوری می‌شود.

3. محاسبه: با استفاده از داده‌های جمع‌آوری‌شده، ردپای کربن بر اساس استانداردهای مشخص محاسبه می‌گردد.

4. راستی‌آزمایی: یک شخص ثالث مستقل، صحت و کامل بودن فرآیند محاسبه را بررسی می‌کند.

5. گزارش‌دهی: نتایج راستی‌آزمایی به صورت یک گزارش جامع ارائه می‌شود.

استانداردهای راستی‌آزمایی ردپای کربن

• ISO 14064: استاندارد بین‌المللی برای اندازه‌گیری، گزارش‌دهی و راستی‌آزمایی انتشار گازهای گلخانه‌ای سازمان‌ها.

• PAS 2050: استانداردی برای محاسبه ردپای کربن محصولات.

• GHG Protocol: چارچوب جهانی پذیرفته‌شده برای محاسبه و گزارش‌دهی گازهای گلخانه‌ای.

مزایای راستی‌آزمایی ردپای کربن

• کاهش انتشار: با شناسایی منابع انتشار، به تعیین اهداف کاهش کمک می‌کند.

• صرفه‌جویی در هزینه: اقداماتی مانند افزایش بهره‌وری انرژی و مدیریت پسماند هزینه‌ها را کاهش می‌دهد.

• تصویر برند: ردپای کربن پایین، تصویر مثبتی از برند نزد مصرف‌کنندگان و سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند.

• توسعه پایدار: ابزاری مهم برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار.

راستی‌آزمایی ردپای کربن ابزاری مؤثر برای اندازه‌گیری، گزارش‌دهی و بهبود عملکرد زیست‌محیطی سازمان‌هاست و نقش مهمی در شفافیت، قابلیت اعتماد و پایداری دارد.

پروتکل GHG چیست و چرا اهمیت دارد؟

پروتکل GHG (پروتکل گازهای گلخانه‌ای) استانداردی برای محاسبه و گزارش‌دهی کربن است. این چارچوب توسط مؤسسه منابع جهانی (WRI) و شورای جهانی کسب‌وکار برای توسعه پایدار (WBCSD) توسعه یافته است و زبان و ساختاری مشترک برای سازمان‌ها در جهت اندازه‌گیری، مدیریت و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای فراهم می‌کند.

با توجه به تلاش‌های جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی، پروتکل GHG نقش حیاتی در درک ردپای کربن و دستیابی به اهداف پایداری ایفا می‌کند.

دامنه‌های پروتکل GHG

پروتکل GHG انتشار گازهای گلخانه‌ای را در سه دامنه ارزیابی می‌کند:

• دامنه ۱: انتشارات مستقیم
  گازهایی که از منابع تحت کنترل مستقیم سازمان (مانند مصرف سوخت و فرآیندهای تولیدی) منتشر می‌شوند.

• دامنه ۲: انتشارات غیرمستقیم از انرژی خریداری‌شده
  انتشار ناشی از تولید برق، گرما یا بخاری که توسط سازمان خریداری شده است.

• دامنه ۳: سایر انتشارات غیرمستقیم
  انتشارهایی که در زنجیره ارزش سازمان رخ می‌دهند اما خارج از کنترل مستقیم آن هستند (مانند زباله‌ها، سفرهای کاری، تأمین‌کنندگان).

مزایای پروتکل GHG

• شفافیت: امکان گزارش‌دهی واضح و مستند از انتشارات.

• قابلیت مقایسه: امکان مقایسه میان شرکت‌های مختلف در صنایع گوناگون.

• هدف‌گذاری: کمک به تعیین اهداف کاهش انتشار.

• مدیریت ریسک: کمک به شناسایی و مدیریت ریسک‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی.

• پایداری: پشتیبانی از توسعه راهبردهای پایداری.

کاربردهای پروتکل GHG

پروتکل GHG توسط سازمان‌های مختلف در مقیاس‌ها و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌ویژه شرکت‌های بزرگ، مؤسسات مالی و دولت‌ها آن را به‌عنوان ابزاری حیاتی برای دستیابی به اهداف اقلیمی در نظر می‌گیرند.

چرا باید از پروتکل GHG استفاده کرد؟

• مزیت رقابتی: عملکرد قوی در حوزه پایداری برای سرمایه‌گذاران و مشتریان اهمیت روزافزون دارد.

• انطباق قانونی: در بسیاری کشورها، گزارش‌دهی کربن الزامی شده است.

• مسئولیت‌پذیری: مشارکت در مقابله با تغییرات اقلیمی و کمک به ساخت آینده‌ای پایدار.

پروتکل GHG ابزاری قدرتمند برای درک، کاهش و مدیریت انتشار گازهای گلخانه‌ای است و سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا در مسیر توسعه پایدار و مقابله با تغییرات اقلیمی گام بردارند.

استاندارد ISO 14064-2

استاندارد ISO 14064-2 چارچوبی بین‌المللی برای طراحی، اجرای و گزارش‌دهی پروژه‌هایی است که هدف آن‌ها کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای یا افزایش جذب این گازها می‌باشد. این استاندارد به‌ویژه برای افزایش شفافیت و اعتبار پروژه‌های کاهش انتشار توسعه یافته است.

دامنه استاندارد

استاندارد ISO 14064-2 به فعالیت‌های مبتنی بر پروژه در زمینه کاهش یا افزایش جذب گازهای گلخانه‌ای می‌پردازد. این فعالیت‌ها می‌توانند شامل پروژه‌های بهره‌وری انرژی، احیای جنگل‌ها و غیره باشند.

استاندارد موارد زیر را پوشش می‌دهد:

• مدیریت چرخه پروژه: اقدامات لازم در تمام مراحل پروژه

• محاسبه انتشار: روش‌هایی برای محاسبه دقیق و منسجم انتشارات و مخازن گازهای گلخانه‌ای

• تحلیل سناریوی پایه: شناسایی سناریوی انتشار در غیاب پروژه

• تحلیل افزوده: تعیین میزان کاهش یا جذب اضافی گازها در نتیجه اجرای پروژه

• پایش، گزارش‌دهی و راستی‌آزمایی: نظارت بر عملکرد پروژه، ارائه گزارش و تأیید مستقل

اهمیت استاندارد ISO 14064-2

• قابلیت اعتماد: افزایش اعتبار پروژه‌ها نزد سرمایه‌گذاران و ذی‌نفعان

• شفافیت: تقویت پاسخگویی از طریق مدیریت و گزارش‌دهی شفاف

• بازار کربن: استانداردی پذیرفته‌شده در بازارهای اعتبار کربن

• پایداری: پشتیبانی از دستیابی به اهداف توسعه پایدار

کاربردهای استاندارد

استاندارد ISO 14064-2 در بخش‌ها و مناطق مختلف قابل اجراست. نمونه‌هایی شامل:

• بخش انرژی: پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر و افزایش بهره‌وری

• صنعت: پروژه‌های کاهش انتشار در فرآیندهای تولید

• کشاورزی: شیوه‌های کشاورزی پایدار و پروژه‌های افزایش کربن خاک

• جنگل‌داری: احیای جنگل‌ها، پروژه‌های درخت‌کاری

استاندارد ISO 14064-2 ابزاری مؤثر برای طراحی، اجرای و گزارش‌دهی پروژه‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است و نقش مهمی در مقابله با تغییرات اقلیمی دارد.